„Niepodległa. Historie z rodzinnych archiwów - Wojsko dwudziestolecia międzywojennego w Kielcach” – Część I „2. Pułk Artylerii Lekkiej Legionów”

14 sierpnia 2020

W 100. rocznicę wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku prezentujemy wybór fotografii dokumentujących historię dwóch pułków: 2. Pułku Artylerii Lekkiej Legionów i 4 Pułku Piechoty Legionów, stacjonujących w międzywojennych Kielcach, nazywanych wówczas „Miastem Legionów”.

Fotografie pochodzą ze zbiorów Pana Krzysztofa Idzika, Darczyńcy Archiwum Państwowego w Kielcach i zostały pozyskane w ramach projektu Archiwa Rodzinne Niepodległej.

2 Pułk Artylerii Lekkiej Legionów

Historia 2 Pułku Artylerii Lekkiej Legionów (do 31 grudnia 1931 roku 2 Pułku Artylerii Polowej Legionów) sięga 12 czerwca 1919 r. Pułk powstał z połączenia dwóch istniejących od pierwszych dni Niepodległości Pułków Artylerii Polowej -
7 i 10. Kielecki 2 Pułk Artylerii Polowej Legionów nawiązywał w swej tradycji
do walk Legionów Polskich pod Pasieczną, Mołotkowem, nad Stryjem, pod Kostiuchnówką i Polską Górą w latach 1914-1917.

Jako 2 Pułk Artylerii Polowej Legionów w czerwcu 1920 roku został skierowany na front litewsko-białoruski, gdzie walczył pod Rawą Ruską, Baranowiczami, Mińskiem, Mołodecznem, Radoszkowicami, Borysowem, nad Berezyną i w Puszczy Nalibockiej. W czasie działań odwrotowych w lipcu 1920 roku 1 i 2 dywizjon Pułku walczył w rejonie Mińska, następnie Wilna i Białegostoku, pozostałe zaś baterie uczestniczyły w walkach pod Hrubieszowem, Grabowcem
i Zamościem, a potem nad Niemnem, w walkach o Grodno, Lidę i Mołodeczno.

Ostatecznie 2 Pułk Artylerii Polowej Legionów działania bojowe zakończył
13 października 1920 roku. Wiosną 1921 roku został przegrupowany do Suwałk, a do Kielc, jako miejsca pokojowej dyslokacji przybył we wrześniu 1922 roku.

Stacjonując w Kielcach Pułk składał się z dowództwa, 3 dywizjonów oraz kwatermistrzostwa i dwóch plutonów: gospodarczego i łączności. Początkowo zajmował dwa kompleksy koszarowe: koszary im. ks. Józefa Poniatowskiego oraz koszary w Dyminach. Ze względu na zły stan techniczny tych budowli w 1931 roku Ministerstwo Spraw Wojskowych podjęło decyzję o budowie nowych koszar
na Stadionie.

W pierwszym etapie budowy powstał budynek sztabu, budynek koszarowy, kasyno podoficerskie, ambulatorium weterynaryjne, kuźnia, rusznikarnia
i 3 działownie. W drugim etapie oddano do użytku 6 stajni, a w trzecim, w 1938 roku, budynek koszarowy, łaźnie, pralnię, 3 stajnie i magazyn amunicji.

Prowadząc systematyczne szkolenie wojskowe dowództwo Pułku dbało również o sprawność fizyczną żołnierzy. Obok standardowych ćwiczeń żołnierze mieli możliwość uprawiania wybranej dyscypliny sportowej. Początkowo była
to drużyna piłkarska, która wraz z drużyną 4 Pułku Piechoty Legionów utworzyła
w 1934 roku Wojskowy Klub Sportowy. Oprócz drużyny piłkarskiej powstały też drużyny: kolarska, bokserska, szermiercza, tenisowa pływacka, lekkoatletyczna, hokejowa i jeździecka.

2 Pułk Artylerii Lekkiej Legionów był inicjatorem konkursów hippicznych, które w okresie dwudziestolecia międzywojennego odbywały się w Kielcach. Pierwszy z nich miał miejsce w 1923 roku na błoniach Czarnowa, późniejsze na torze wyścigowym, który powstał w ramach kompleksu obiektów sportowych pod nazwą Stadion.

Stacjonując w Kielcach, 2 Pułk Artylerii Lekkiej Legionów na stałe wpisał się w historię miasta. Zaangażowanie żołnierzy w życie społeczności kieleckiej podnosiło rangę miasta oraz dawało poczucie bezpieczeństwa jego mieszkańcom.

Gdy w czasie kryzysu ekonomicznego lat trzydziestych władze wojskowe przystąpiły do organizowania własnymi środkami pomocy dla bezrobotnych oraz ich rodzin, pomocy takiej udzielili również żołnierze garnizonu kieleckiego, w tym artylerzyści.

Za zasługi dla społeczności Kielc 8 lipca 1923 roku Komitet Obywatelski Ziemi Kieleckiej wręczył 2 Pułkowi Artylerii Lekkiej Legionów płomienie do fanfar, które zostały ufundowane przez obywateli miasta Kielc. Za zasługi dla społeczności miasta podczas obchodów piętnastolecia utworzenia Pułku w 1924 roku otrzymał on honorowe obywatelstwo Kielc, a 16 października 1937 roku podczas uroczystości, które swą obecnością uświetnił marszałek Edward Rydz-Śmigły, 2 Pułk Artylerii Lekkiej Legionów otrzymał sztandar pułkowy.

W dniu 27 sierpnia 1939 roku rozpoczęła się mobilizacja. 30 sierpnia 1939 roku pułk wyjechał z garnizonu koleją do Pabianic. Tam jego dywizjony przydzielono
do pułków piechoty w 2 Dywizji Piechoty Legionów, w rejonach ich operacyjnego działania w ramach Armii ,,Łódź”. Podczas działań wojennych we wrześniu 1939 roku kieleccy artylerzyści walczyli pod Zapolicami, Borową Górą, Ołtarzewem
i w obronie Twierdzy Modlin. Jednostki sformowane przez Pułk w Kielcach uczestniczyły w obronie ziemi świętokrzyskiej oraz w Grupie ,,Sandomierz”.

Opracowanie: Iwona Pogorzelska, Agnieszka Szczerba

Galeria zdjęć

2.PAP Legionów, 1 dywizjon rezerwy Kielce, stare koszary, 1928 r.
Działownie starych koszar, podporucznik Bolesław Łącki (pierwszy z lewej) oraz działonowy i obsługa działa przed armatą polową, bd.
Poligon w Niwkach Daleszyckich, kuchnia polowa, bd.
Poligon w Niwkach Daleszyckich, czytanie mapy terenowej, drugi z lewej plut. Maksymilian Giejc, czwarty ogniomistrz Władysław Całka, bd.
Poligon w Niwkach Daleszyckich, Odpoczynek po ćwiczeniach, bd.
Obsługa armaty 75 mm, bd.
Wycieczka nad polskie morze, bd.
Poczet trąbkowy 2 PAL Leg., od lewej NN, ogn. Teofil Gołas, st. ogniowy Antoni Szwaczka i NN, Koszary na Kawetczyźnie, bd.,
Przysięga żołnierzy 2 PAL Legionów, Plac Wolności, Kielce, lata 30. XX w.
Ogniomistrz Teofil Gołas (w środku) podczas defilady, Kielce, ul. Sienkiewicza, lata 30. XX w.
Artylerzyści 2. PAL Legionów na defiladzie w Kielcach, lata 30. XX w.
Kadra podoficerska i żołnierze 2 PAL Leg w oczekiwaniu na posiłek, wśród nich plut. Maksymilian Giejc i ogn. Władysław Całka, lata 30. XX w.
Wśród kuracjuszy w Zakopanem ogn. Władysław Całka (siódmy od prawej), lata 30. XX w.
Przegląd wojska, Plac Wolności w Kielcach, lata 30. XX w.
Podoficerowie 2 PAP Leg po ukończeniu szkoły podoficerskiej, trzeci z lewej siedzi kpr. Jan Żmudziński, 1932 r.
Msza polowa celebrowana przez biskupa polowego WP Józefa Gawlinę, siedzi prezydent Ignacy Mościcki, za nim płk.dypl. Jan Bigo, 1933 r.
Defilada przed Prezydentem II RP Ignacym Mościckim, 1933 r.
Prezydent Ignacy Mościcki wśród kadry oficerskiej i żołnierzy 2 PAL Legionów, 1933 r.
Na poligonie w Powrusku na Wołyniu, 1933 r.
Na poligonie w Powrusku na Wołyniu, 1933 r.
Na poligonie w Powrusku na Wołyniu, 1933 r.
Na poligonie w Powrusku na Wołyniu, 1933 r.
23. Podporucznik Bolesław Łącki na czele defilady 2. PAL Legionów w Kielcach, 1934 r.
Porucznik Marian Pasternak podczas zawodów hippicznych, 1935 r.
Uczestnicy turnusu sanatoryjnego w Busku Zdroju, 1935 r.
Plutonowy Maksymilian Giejc z rodziną, Stadion, 1936 r.
Święto pułkowe w koszarach na Stadionie, drugi z prawej dowódca pułku płk.dypl. Jan Bigo, trzeci chor. Jan Czerwonka, 1936 r.
Przed budynkami nowych koszar na Stadionie, pierwszy z prawej ogn. Władysław Całka, 1937 r.
Czoło defilady 2 PAL Leg., w środku st. ogn. Antoni Szwaczka na klaczy Igła, 1938 r.
Dni Krakowa, uczestnicy wycieczki do Wieliczki, 1938 r.

Metryczka
Wytworzono:	2016-12-15 09:30	przez:
Opublikowano:	2020-08-14 00:00	przez:
Zmodyfikowano:	2020-12-18 08:21	przez:
Podmiot udostępniający:	Archiwum Państwowe w Kielcach
Odwiedziny:	9767

[2020-12-18 08:21:17]m
[2020-12-01 12:35:38]m
[2020-12-01 12:01:29]m
[2020-12-01 10:07:56]m

Archiwum Państwowe w Kielcach - „Niepodległa. Historie z rodzinnych archiwów - Wojsko dwudziestolecia międzywojennego w Kielcach” – Część I „2. Pułk Artylerii Lekkiej Legionów”

Materiały archiwalne AP Kielce dostępne online