Archiwum Państwowe w Kielcach - Pierwsze w 2018 roku „Spotkanie ze źródłem archiwalnym”

Na rozpoczęcie wystąpił zespół ludowy z Wilkowa „Wilkowianie”, działający przy stowarzyszeniu „Wilków – Nasz Dom”. Artyści zaprezentowali 3 utwory ze swojego repertuaru. Zespół wielokrotnie brał udział w spotkaniach i konkursach o tematyce ludowej w kraju i za granicą zdobywając wiele nagród. Wszystkie zaprezentowane w tej części piosenki dotyczyły Regionu Kieleckiego.

Po pierwszym występie „Wilkowian”, zebranych gości przywitali organizatorzy „Spotkań” w osobach: Dyrektor Archiwum Państwowego w Kielcach Wiesławy Rutkowskiej i dyrektor Instytutu Historii UJK dr hab. prof. UJK Beaty Wojciechowskiej. Podziękowały za przybycie licznej publiczności i zaprosiły na kolejne cztery spotkania organizowane w roku bieżącym 2018. Następnie przedstawiły prelegentów bieżącego spotkania i przekazały głos prelegentom.

Jako pierwszy głos zabrał Łukasz Poniewierski Kierownik Sekcji Zbiorów Muzealnych z Muzeum Wsi Kieleckiej (MWK). W swoim wystąpieniu zatytułowanym: „Muzeum Wsi Kieleckiej - historia i etapy rozwoju”, prelegent przedstawił dzieje MWK od początku istnienia instytucji do chwili obecnej. Nakreślił poszczególne etapy gromadzenia zbiorów muzealnych, powstawania poszczególnych działów, sprowadzania eksponatów i wyposażenia pomieszczeń dla zwiedzających. Przedstawił zgromadzonym sylwetki osób zasłużonych dla MWK, ale i dla sztuki ludowej, w tym przede wszystkim życie i działalność również naukową w tej materii prof. Romana Reinfusa. Za pomocą prezentacji multimedialnej wizualizował historię muzeum, osób związanych ze sztuką ludową i zbiorów muzealnych. Referent przedstawił perły architektury wiejskiej w Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokarni, ale również oddziały Muzeum w Dworku Laszczyków, Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich, zagroda Czernikiewiczów w Bodzentynie i wiatrak w Szwarszowicach. Łukasz Poniewierski jest autorem wystawy przygotowanej specjalnie na to spotkanie ze zbioru muzealiów MWK, a prezentowanej w Archiwum Państwowym w Kielcach. Referent wystąpił w pięknym stroju ludowym.

Kolejna prelegentka, Dr Edyta Majcher-Ociesa (Instytut Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach), zaprezentowała zgromadzonym sylwetkę, twórczość i osobowość rzeźbiarza Jana Bernasiewicza we wspomnieniach mieszkańców wsi Gniewce, m.in. Stanisławy Kiezy. Przybliżyła gościom postać twórcy ludowego, myśliciela, patrioty, kronikarza, wróżbity i działacza społecznego na tle otaczającej go rzeczywistości w poszczególnych etapach jego życia (od okresu międzywojennego po lata 80-te XX stulecia), również wykorzystując cytaty jego głębokich przemyśleń. Bernasiewicz umiłował ponad wszystko rzeźbiarstwo i ono zajęło w twórczości artysty ludowego czołowe miejsce. Dr Edyta Majcher-Ociesa posługując się prezentacją multimedialną zobrazowała nie tylko twórczość rękodzielnika, ale i związane z nim „proste”, jak mówił życie („Jestem chłopem wiejskim, Polskim, Pospolitym (...)”. Najbardziej wymowne dążenie Bernasiewicza zamykało się w jednej z cytowanych wypowiedzi: „Dlaczego i po co rzeźbie? Ażeby Kraj, Polske – Ojczyzne naszą umeblować, umaić Rzeźbami, uduchowić, wsławić Polske z narodem (...) aby upamiętnić Polską historię i Kulture Obyczajów. Robie takich co się przysłużyli dla Polski. Robie dla Narodu muzeum polskości”. Część twórczości Jana Bernasiewicza eksponuje MWK w swoich zbiorach.

Następnie głos zabrała Agnieszka Iwan (doktorantka Instytutu Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach) w wystąpieniu: „Stefan Butryn – źródło wiedzy o Stefanie Żeromskim”. Autorka poprzez prezentację życia i twórczości Stefana Butryna nakreśliła zgromadzonym etapy powstania Chaty Stefana Żeromskiego wraz z pamiątkami po pisarzu. Stefan Butryn utrzymywał bliski kontakt z rodziną Stefan Żeromskiego, ze środowiskiem artystów, kręgów rodzinnych, przyjacielskich związanym z pisarzem. Prelegentka w prezentacji multimedialnej wypełnionej postaciami ze środowiskiem tym związanych, doskonale uchwyciła postać Butryna w różnych okresach jego życia. Zaprezentowała listy, fotografie, fragmenty publikacji i wspomnień „znanych”, z którymi Butryn utrzymywał kontakt czy współpracował, w tym między innymi z Moniką Żeromską, Janem Dąbrowskim, Janem Witkiewiczem, Marią Czarnocką, Stefanią Tomaszewską, Marią Kuncewiczową, Jadwigą Smosarską. Autorka zaprezentowała również piękne ujęcia „Chaty” Stefana Żeromskiego.

Przed kolejnymi wystąpieniami, zespół „Wilkowianie” wykonał 3 pieśni w tym 2 nawiązujące do setnej rocznicy odzyskania przez Polskę Niepodległości.

Następnie Katarzyna Kumor (doktorantka Instytutu Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach) przedstawiła zgromadzonym zagadnienie „Sztuka ludowa w regionie opoczyńskim. Tradycja i współczesność”. W swoim wystąpieniu prelegentka omówiła szereg zagadnień odnośnie sztuki ludowej na Ziemi Opoczyńskiej. Zaprezentowała zgromadzonym wachlarz przykładów twórczości ludowej w omawianym regionie, mnóstwo zdjęć eksponatów, ujmując tę sztukę od tradycji do czasów współczesnych. Prezentacja multimedialna wraz z komentarzem ukazała zebranym skarby opoczyńskiej tradycji regionalnej, przybliżyła świat, który zachwycał kiedyś i oczarowuje dziś. Prelegentka przygotowała też przykładowe oryginały twórczości ludowej, które zgromadzeni mogli dotknąć i osobiście zapoznać się z oryginalnymi wycinankami ludowymi czy przepiękną pisanką. Katarzyna Kumor zaprezentowała na kilku slajdach charakterystyczne dla regionu opoczyńskiego stroje ludowe, z których dwoma w oryginale (kobiety i dziewczynki) uzupełniła wystawę dotyczącą sztuki ludowej dostępną w Archiwum Państwowym w Kielcach.

Łukasz Guldon (Archiwum Państwowe w Kielcach) przeprowadził prezentację wybranych dokumentów dotyczących sztuki ludowej w zasobie Archiwum Państwowego w Kielcach. Skupił się głównie na dokumentach pisanych wytworzonych przez urzędy w różnych okresach historycznych, od XIX wieku poczynając, a na okresie po II wojnie światowej kończąc. Z prezentowanych przepisów władz, ankiet, sprawozdań i zestawień goście spotkania dowiedzieli się co i w jaki sposób o sztuce ludowej zapisywano na kartach dokumentów. Jakie przedsięwzięcia podejmowały urzędu z terenu Kielecczyzny w kierunku zainteresowania sztuką ludu, kontrolowania jej, promocji czy uwieczniania na kartach historii.

Spotkaniu towarzyszyły wystawy: „Sztuka ludowa z Muzeum Wsi Kieleckiej” opracowana przez Łukasza Poniewierskiego, wzbogaconej opoczyńskimi strojami ludowymi użyczonymi przez Katarzynę Kumor oraz „Znane i mniej znane Ziemi Kieleckiej” przygotowana przez Archiwum Państwowe w Kielcach i Muzeum Historii Kielc.

Czynny był punkt informacyjny „Archiwa Rodzinne”, przy którym można było zasięgnąć porady jak gromadzić i jak zadbać o prywatne zbiory rodzinne.

Z publikacjami Wydawnictwa Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Kieleckiego Towarzystwa Naukowego, Wydawnictwa „Arslibris” w Końskich oraz Księgarni „Światowid” w Kielcach, można było zapoznać się i zakupić wybrane przez siebie pozycje przy stoisku wydawniczym w holu głównym archiwum.